Ile kosztuje rozwód? Podsumowanie kosztów

30/01/2025

Czas czytania: 8 minut

30/01/2025

Czas czytania: 8 minut

Rozwód to nie tylko trudne przeżycie emocjonalne, ale także przedsięwzięcie wiążące się z wydatkami. Wiele osób przed złożeniem pozwu zastanawia się, rozwód ile kosztuje. Wskazać należy, że koszt rozwodu w Polsce zależy od szeregu czynników, takich jak opłaty sądowe, wynagrodzenie pełnomocników oraz dodatkowe wydatki związane z konkretnymi okolicznościami sprawy. Poniżej przedstawiamy, jakie mogą być koszty postępowania rozwodowego i jak rozkładają się one w różnych sytuacjach.

Od czego zależy koszt rozwodu?

Na ostateczną wysokość kosztów postępowania rozwodowego wpływa wiele czynników. Przede wszystkim znaczenie ma stopień skomplikowania sprawy oraz stanowiska zajmowane przez małżonków. Jeśli obie strony dążą do polubownego zakończenia małżeństwa bez orzekania o winie, postępowanie zwykle trwa krócej i generuje mniejsze wydatki. Natomiast ostry spór sądowy z wzajemnymi oskarżeniami czy walka o opiekę nad dziećmi może wydłużyć proces i podnieść koszty (np. z powodu konieczności powołania biegłych sądowych lub przeprowadzenia licznych dowodów, jak choćby dowody z zeznań świadków).

Istotnym czynnikiem jest kwestia winy za rozkład pożycia. Rozwód z orzekaniem o winie z reguły wymaga dłuższego postępowania dowodowego (więcej rozpraw, świadków, dowodów), a co za tym idzie – generuje wyższe koszty niż rozwód bez orzekania o winie.

Wiele zależy również od tego, czy oprócz samego rozwodu sąd rozstrzyga inne kwestie dotyczące rodziny. Gdy w pozwie pojawiają się dodatkowe żądania (np. podział majątku wspólnego lub eksmisja małżonka), sprawa rozwodowa koszty wzrosną o stosowne opłaty sądowe przewidziane dla wniosków w sprawach dotyczących takich żądań (omówimy je poniżej).

Znaczenie ma także udział profesjonalnego pełnomocnika. Skorzystanie z usług prawnika to dodatkowy koszt (honorarium), lecz jednocześnie wsparcie fachowca, które może przyspieszyć postępowanie i zapobiec błędom.

Często pojawia się pytanie, ile kosztuje rozwód cywilny. Warto podkreślić, że każdy rozwód przed sądem jest rozwodem cywilnym – w odróżnieniu od tzw. „rozwodu kościelnego” (unieważnienia małżeństwa w kościele), który wiąże się z odmiennymi zasadami i kosztami.

Warto pamiętać, że osoby w trudnej sytuacji mogą ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych. W tym celu należy złożyć wraz z pozwem wniosek z oświadczeniem o stanie majątkowym – jeśli sąd uzna, że strona nie jest w stanie ponieść opłat, może ją od nich uwolnić (w całości lub części).

Osoby zainteresowane zakończeniem małżeństwa często pytają nie tylko o koszty, ale i o procedurę, czyli jak się rozwieść. To osobne zagadnienie, ale warto znać podstawowe etapy postępowania – dobre przygotowanie może oszczędzić i stresu, i wydatków.

Potrzebujesz wsparcia we własnej sprawie?

Umów się na spotkanie

Pozostaw swój numer telefonu. Oddzwonimy w celu ustalenia dogodnego terminu

Ile kosztuje sprawa rozwodowa?

Koszty postępowania rozwodowego można podzielić na koszty stałe (opłaty sądowe wymagane przepisami) oraz koszty dodatkowe, zależne od indywidualnego przebiegu sprawy. Zatem ile kosztuje sprawa rozwodowa w typowych okolicznościach? Poniżej omawiamy podstawowe opłaty sądowe oraz możliwe dodatkowe wydatki związane z rozwodem.

Stałe opłaty sądowe

Podstawowym kosztem przy rozwodzie jest opłata sądowa od pozwu. Wysokość tej opłaty jest stała i wynika z przepisów – obecnie wynosi ona 600 zł (art. 26 ust. 1 pkt 1 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych¹). Opłatę tę uiszcza powód (osoba składająca pozew) przy wnoszeniu sprawy do sądu. Często pojawia się pytanie, ile kosztuje pozew rozwodowy. Należy wyjaśnić, że chodzi właśnie o tę stałą opłatę sądową. Innymi słowy, opłata za pozew rozwodowy wynosi 600 zł niezależnie od przyczyn rozstania czy dodatkowych żądań dotyczących władzy rodzicielskiej, kontaktów rodziców z dzieckiem, czy alimentów na dziecko, o których sąd orzeka w ramach opłaty powyższej opłaty.

Jeżeli w ramach sprawy rozwodowej sąd ma rozstrzygnąć jeszcze inne kwestie związane zakończeniem związku małżeńskiego, konieczne będzie uiszczenie dodatkowych opłat. W przypadku zasądzenia alimentów na rzecz małżonka w orzeczeniu kończącym postępowanie w danej instancji, pobiera się opłatę stosunkową od zasądzonego roszczenia. Natomiast w sytuacji nakazania eksmisji jednego z małżonków lub podziału wspólnego majątku, pobiera się opłatę w wysokości przewidzianej od pozwu lub wniosku w tej sprawie. Opłaty te wynoszą odpowiednio 200 zł za orzeczenie o eksmisji małżonka oraz 1000 zł (lub 300 zł, gdy małżonkowie mają zgodny plan podziału) za dokonanie podziału majątku.

Niezależnie od powyższego, jeśli małżonek decyduje się skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, musi zapłacić także opłatę skarbową od pełnomocnictwa. Jest to niewielki, jednorazowy koszt 17 zł, uiszczany na konto urzędu miasta lub gminy (dotyczy to np. ustanowienia adwokata prowadzenia do sprawy).

Aby poprawnie zainicjować postępowanie, potrzebne jest odpowiednio sporządzone pismo procesowe. Osoba planująca samodzielnie wystąpić o rozwód powinna dowiedzieć się, jak napisać pozew o rozwód (czyli pismo zawierające wszystkie wymagane elementy). Poprawnie przygotowany pozew i uiszczenie opłaty sądowej to pierwszy krok do formalnego rozpoczęcia sprawy rozwodowej.

Dodatkowe koszty rozwodu

Poza opłatami sądowymi, rozwód może generować szereg kosztów ubocznych, zależnych od przebiegu sprawy. Najbardziej oczywistym jest wynagrodzenie pełnomocnika. Często pojawia się pytanie: ile kosztuje adwokat w sprawie rozwodowej? Cennik usług prawniczych nie jest sztywno ustalony – zależy m.in. od miasta, renomy kancelarii i skomplikowania sprawy. Zwykle mieści się w przedziale od kilku do kilkunastu tysięcy złotych. Koszt ten warto rozpatrywać w kontekście korzyści – doświadczony adwokat rozwodowy zadba o formalności i odciąży klienta.

Należy uwzględnić także możliwe wydatki na dowody – np. zaliczki na poczet opinii biegłych (psychologów, rzeczoznawców), które mogą wynosić od kilkuset do kilku tysięcy złotych w zależności od sprawy. Podjęcie mediacji w trakcie procesu również wiąże się z pewnym kosztem (kilkadziesiąt złotych za sesję), ale udana mediacja może ogólnie obniżyć koszty rozwodu poprzez skrócenie sporu sądowego.

Ile kosztuje rozwód z orzeczeniem o winie? Zazwyczaj więcej – postępowanie z ustalaniem winy jest dłuższe, wymaga więcej rozpraw i dowodów, co przekłada się na wyższe koszty (m.in. wydatki na prawnika). Mimo to, niekiedy strona pokrzywdzona w małżeństwie uznaje, że dochodzenie winy współmałżonka jest zasadne ze względów moralnych lub majątkowych (np. z perspektywy możliwości uzyskania alimentów od winnego małżonka).

Masz sprawę, którą chcesz omówić?

Porozmawiajmy o Twojej sytuacji

Zgłoś chęć rozmowy. Zamów konsultację telefoniczną

Kto ponosi koszty rozwodu?

Odpowiedź na pytanie, kto ponosi koszty rozwodu, zależy od wyniku postępowania i ewentualnego orzeczenia o winie. Zasadą wynikającą z art. 98 Kodeksu postępowania cywilnego² jest, że strona przegrywająca proces ponosi jego koszty. Specyfika spraw rozwodowych polega na tym, że trudno tu mówić o typowym „przegranym” i „wygranym” – wszak rozwód dotyczy rozwiązania małżeństwa, a nie klasycznego sporu o określoną kwotę. Mimo to ogólne reguły dotyczące kosztów obowiązują również w procesach rozwodowych. W praktyce można wyróżnić kilka scenariuszy:

Rozwód bez orzekania o winie (za porozumieniem stron) – w tym przypadku żaden z małżonków nie jest uznany za wyłącznie winnego rozpadu pożycia, zatem nie wskazuje się strony „przegranej”. Sąd przyjmuje wtedy, że koszty postępowania należy rozdzielić po równo. Oznacza to podział kosztów po połowie. Powód, który uiścił 600 zł opłaty sądowej, otrzymuje z powrotem 300 zł (połowę) oraz 150 zł od pozwanego – faktycznie więc oboje małżonkowie ponoszą po 150 zł opłaty. Każdy reguluje też we własnym zakresie swoje wydatki na prawników czy dojazdy. Innymi słowy, odpowiadając na pytanie: kto ponosi koszty rozwodu bez orzekania o winie – zazwyczaj małżonkowie dzielą się nimi po połowie.
Rozwód z orzeczeniem o winie jednego małżonka – tutaj sytuacja jest inna, ponieważ pojawia się wyraźnie „wygrany” i „przegrany” procesu. Małżonek uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia jest traktowany jako strona przegrywająca. Jeżeli sąd stwierdzi wyłączną winę jednej ze stron, niewinny małżonek ma prawo domagać się, aby to strona winna poniosła całość kosztów postępowania. W praktyce sąd może wówczas obciążyć stronę winną wszystkimi opłatami sądowymi oraz nakazać jej zwrócenie drugiej stronie koszty adwokata. Przykładowo, jeśli pozwany mąż został uznany za wyłącznie winnego i żona (powódka) wygrała sprawę, to w wyroku sąd zasądzi od męża na rzecz żony zwrot całej opłaty 600 zł za pozew oraz zwrot kosztów pełnomocnika żony. Analogicznie, gdyby role się odwróciły i to powód okazał się wyłącznie winny rozpadu małżeństwa, sąd mógłby obciążyć powoda kosztami poniesionymi przez pozwaną. Orzecznictwo sądowe potwierdza, że małżonek uznany za wyłącznie winnego powinien liczyć się z obowiązkiem pokrycia kosztów drugiej strony. Odpowiadając więc na pytanie kto płaci za rozwód z orzekaniem o winie – głównie strona, która została uznana za winną, poniesie finansowy ciężar postępowania.
Rozwód z orzeczeniem o winie obojga małżonków – gdy oboje małżonkowie zostali uznani za winnych, żadne nie jest w pełni „przegrane”. Sąd zwykle dzieli wtedy koszty podobnie jak przy braku orzekania o winie (po połowie, każdy pokrywa swoje wydatki).
Oddalenie powództwa (rozwód nie został orzeczony) – jeśli sąd odmówi udzielenia rozwodu, powód przegrywa sprawę i zostaje obciążony kosztami. Oprócz utraty opłaty sądowej (600 zł bez zwrotu) może on zostać zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pozwanego (np. wydatków na prawnika).

Rozwody z ustalaniem winy są szczególnie złożone – warto, by poprowadził je doświadczony rozwód z orzeczeniem o winie – prawnik, który zadba o mocne dowody i skuteczną argumentację.

Podsumowanie

Rozwód w Polsce wiąże się z określonymi kosztami, na które składają się stała opłata sądowa (600 zł) oraz ewentualne koszty dodatkowe uzależnione od specyfiki danej sprawy. Do wydatków tych należą m.in. honoraria pełnomocników, opłaty za dodatkowe wnioski (np. podział majątku), a także koszty dowodów i opinii biegłych, jeśli są potrzebne. Ostateczny podział obciążeń finansowych między małżonków zależy od rozstrzygnięcia kwestii winy oraz od tego, czy strony dojdą do porozumienia. Przy rozwodzie bez orzekania o winie obie strony dzielą się kosztami po równo, natomiast gdy orzeczona zostaje wyłączna wina jednego z małżonków – strona niewinna może uzyskać zwrot większości poniesionych kosztów.

Warto pamiętać, że każdy rozwód jest inny. Złożenie pozwu to dopiero początek – już na starcie należy uiścić wymagane opłaty, a w toku postępowania mogą pojawić się dodatkowe wydatki. Dlatego dobrze jest zawczasu zaplanować budżet na sprawę sądową, uwzględniając nieprzewidziane okoliczności.

Również w sprawach z pozoru prostych i niewymagających – na przykład gdy małżonkowie zgodnie decydują się na rozwód bez orzekania o winie – warto rozważyć pomoc profesjonalisty. Doświadczony prawnik (rozwód bez orzekania o winie – adwokat) dopilnuje wszystkich formalności i przeprowadzi strony przez procedurę sprawnie. Choć usługi prawne wiążą się z pewnym wydatkiem, warto traktować to jako inwestycję bezproblemowy przebieg procedury rozwodowej.

^{1. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 959 z późn. zm.) ↩}

^{1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 z późn. zm.) ↩}

Autor wpisu:

Picture of Mariusz Krzyżanowski<br><font color="#C39E3A"; size=4> adwokat</font><br><br>

Mariusz Krzyżanowski
adwokat

Niniejsza publikacja została opracowana z najwyższą starannością, jednak niektóre informacje przedstawiono w sposób skrócony. W związku z tym artykuł ma wyłącznie charakter poglądowy, a zawarte w nim treści nie mogą zastępować pełnej i szczegółowej analizy danego zagadnienia. Kancelaria Adwokacka Mariusz Krzyżanowski nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty wynikające z działań podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. W celu omówienia indywidualnej sprawy zapraszamy do kontaktu i podjęcia współpracy.