Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych to nowy mechanizm umożliwiający pacjentom szybką i prostą rekompensatę finansową za szkody doznane w szpitalu, bez procesu sądowego. W niniejszym przewodniku wyjaśniamy, na czym polega działanie Funduszu, jak złożyć wniosek oraz kto może otrzymać świadczenie.
Co to jest Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych?
Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych to państwowy fundusz celowy utworzony w celu wypłaty odszkodowań pacjentom poszkodowanym w trakcie leczenia szpitalnego. Stanowi on alternatywę dla dochodzenia roszczeń na drodze sądowej, czyli ubiegania się o odszkodowanie za błąd medyczny. Zamiast pozywać szpital czy lekarza, pacjent może otrzymać świadczenie kompensacyjne szybko i bez konieczności wykazywania winy personelu medycznego.
Fundusz został wprowadzony przez Rzecznika Praw Pacjenta na mocy nowelizacji ustawy o prawach pacjenta z 2023 roku1. Jego celem jest zapewnienie rekompensaty finansowej w sytuacjach, gdy doszło do tzw. zdarzenia medycznego – czyli niepożądanego zdarzenia podczas hospitalizacji, którego można było uniknąć przy prawidłowym leczeniu. Świadczenie z Funduszu jest formą rekompensaty dla pacjenta lub jego rodziny za doznaną szkodę, bez konieczności wchodzenia w spór sądowy.
Jak działa Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych?
Procedura uzyskania świadczenia z Funduszu jest znacznie prostsza niż dochodzenie praw przed sądem. Po złożeniu wniosku (opis procesu składania znajduje się w kolejnym punkcie) sprawa rozpatrywana jest przez zespół lekarzy i ekspertów medycznych przy Rzeczniku Praw Pacjenta. Nie ma potrzeby prowadzenia rozpraw czy przesłuchiwania świadków – kluczowe jest ustalenie, czy doszło do zdarzenia medycznego, czyli sytuacji, której można było uniknąć przy właściwej opiece. Eksperci analizują dokumentację i oceniają, czy szkoda pacjenta wynikała np. z błędu lub zaniedbania (za co należy się świadczenie), czy też była to komplikacja leczenia mieszcząca się w akceptowalnym ryzyku (w takim przypadku Fundusz nie wypłaci odszkodowania).
Rzecznik Praw Pacjenta wydaje decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia kompensacyjnego. Prawo przewiduje, że powinna ona zapaść w terminie do 3 miesięcy od skompletowania wszystkich dokumentów. Jeśli wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie, wnioskodawca otrzymuje propozycję określonej kwoty świadczenia (w zależności od skali szkody). Kwoty są z góry ograniczone ustawowo – dla poszkodowanego pacjenta minimalna wysokość świadczenia to 2 228 zł, a maksymalna około 222 800 zł; w razie śmierci pacjenta każdej osobie uprawnionej przysługuje natomiast kwota od 22 800 zł do 111 400 zł. Po zaakceptowaniu świadczenia przez pacjenta lub jego rodzinę, wypłata następuje w ciągu 14 dni, a jednocześnie wnioskodawca rezygnuje z dalszych kroków prawnych przeciw placówce. Gdy wnioskodawca nie zgodzi się na zaproponowaną kwotę lub otrzyma decyzję odmowną, zachowuje prawo do dochodzenia tradycyjnego odszkodowania na drodze sądowej.
Co ważne, cały proces przebiega dużo szybciej niż postępowanie przed sądem. Sprawy o odszkodowania medyczne w sądach trwają często wiele lat, podczas gdy dzięki Funduszowi pacjenci uzyskują wsparcie finansowe nawet w kilka miesięcy. Średni czas rozpoznania wniosku i wypłaty świadczenia jest znacznie krótszy niż czas trwania procesu cywilnego o błąd medyczny. Z danych Rzecznika Praw Pacjenta wynika, że do początku 2025 roku świadczenie kompensacyjne z Funduszu otrzymało już około 200 osób na łączną kwotę ponad 12 milionów złotych (średnio ok. 60 tys. zł na osobę). Pozytywnie rozpatrywanych jest blisko 60% wszystkich wniosków. Pokazuje to, że Fundusz realnie działa na korzyść pacjentów – wiele poszkodowanych osób otrzymuje należną rekompensatę szybko i bez zbędnych formalności.
