Rodzice planujący wyjazd dziecka za granicę muszą najpierw zadbać o wyrobienie dla niego dokumentu tożsamości. W przypadku paszportu pojawia się pytanie, czy do jego otrzymania potrzebna jest zgoda obojga rodziców. Niniejszy wpis omawia obowiązujące przepisy oraz wyjaśnia, jak postępować, gdy jeden z rodziców odmawia udzielenia takiej zgody.
Zgoda rodzica na paszport a prawo
Prawo polskie wyraźnie reguluje kwestię zgody rodziców na wydanie dokumentów tożsamości dla małoletnich. Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym1 decyzja o wyjeździe dziecka za granicę oraz związane z tym formalności (w tym wyrobienie paszportu) należą do tzw. istotnych spraw dziecka, które rodzice powinni rozstrzygać wspólnie. W praktyce oznacza to, że co do zasady do uzyskania paszportu niezbędna jest zgoda obojga przedstawicieli ustawowych dziecka. Przepisy Ustawy o dokumentach paszportowych2 wprost stanowią, że na wydanie paszportu osobie małoletniej wymagana jest pisemna zgoda obojga rodziców (opiekunów prawnych).
Ustawodawca przewidział jednak wyjątki od tej reguły. Jeżeli jedno z rodziców nie uczestniczy w sprawowaniu pełnej władzy rodzicielskiej, tzn. zostało prawomocnie pozbawione tej władzy albo ograniczono mu prawa rodzicielskie – wówczas drugi rodzic może samodzielnie wyrobić dziecku paszport. Innymi słowy, zgoda drugiego rodzica na paszport nie jest wymagana, gdy ten rodzic formalnie nie decyduje o istotnych sprawach dziecka. Natomiast w sytuacji, gdy oboje rodzice mają pełnię praw, a występuje między nimi konflikt co do paszportu, żaden z nich nie może sam podjąć decyzji – konieczne jest rozstrzygnięcie sprawy przez sąd opiekuńczy.
W praktyce procedura uzyskania paszportu dla dziecka polega na tym, iż jeden z rodziców składa wniosek paszportowy w imieniu małoletniego, a drugi musi do tego wniosku dołączyć swoją zgodę. Taka zgoda na wydanie paszportu dla dziecka powinna być wyrażona na piśmie – złożona osobiście w punkcie paszportowym lub przesłana w formie oświadczenia z notarialnie poświadczonym podpisem. Dopuszczalne jest także wyrażenie zgody drogą elektroniczną. Dzięki temu rodzic, który nie może stawić się osobiście w urzędzie, ma możliwość potwierdzenia swojej zgody zdalnie (przy użyciu profilu zaufanego, e-dowodu lub podpisu elektronicznego).
Sprawy związane z dokumentami dziecka potrafią budzić wiele pytań natury prawnej. Dla bezpieczeństwa warto upewnić się, że wszystkie formalności zostały dopełnione prawidłowo – w razie wątpliwości pomocą służy doświadczony prawnik rodzinny, który wyjaśni obowiązujące przepisy i doradzi w kwestiach paszportowych.
