/
Zadośćuczynienie – co to jest i kiedy się należy?

Zadośćuczynienie – co to jest i kiedy się należy?

Czas czytania: 6 minut

Czas czytania: 6 minut

Spis treści:

Zadośćuczynienie - co to jest i kiedy się należy

Zadośćuczynienie to instytucja prawna, która ma na celu rekompensatę szkód niematerialnych (np. bólu, cierpienia, czy naruszenia dóbr osobistych). W polskim systemie prawnym zadośćuczynienie pełni istotną rolę w ochronie praw jednostki, zapewniając możliwość dochodzenia swoich praw w sytuacjach, gdzie doszło do naruszenia jej dóbr.

 

W niniejszym artykule szczegółowo omówimy, czym jest zadośćuczynienie, w jakich sytuacjach można się o nie ubiegać oraz jakie są zasady jego przyznawania i wypłacania.

Co to jest zadośćuczynienie?

Zadośćuczynienie to forma rekompensaty za doznane krzywdy niematerialne, które obejmują m.in. cierpienie fizyczne, stres, uszczerbek na zdrowiu psychicznym, czy naruszenie dóbr osobistych. W przeciwieństwie do odszkodowania (sprawdź, co to jest odszkodowanie), które ma na celu naprawienie szkód materialnych, zadośćuczynienie ma na celu wynagrodzenie strat niematerialnych. To oznacza, że celem zadośćuczynienia jest rekompensata za subiektywne odczucia bólu i cierpienia, które nie mają bezpośredniego wyrazu finansowego, ale istotnie wpływają na jakość życia poszkodowanego.

Zadośćuczynienie: definicja

Definicja zadośćuczynienia jasno wskazuje, że jest to świadczenie pieniężne mające na celu rekompensatę za doznane krzywdy niemajątkowe. Podstawę prawną dla zadośćuczynienia stanowią przepisy Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu karnego.

 

W Kodeksie cywilnym instytucja ta jest uregulowana w artykułach dotyczących ochrony dóbr osobistych oraz odpowiedzialności za szkodę niemajątkową. Natomiast w Kodeksie karnym zadośćuczynienie może być orzeczone jako środek kompensacyjny w ramach postępowania karnego.

 

Jest to zatem narzędzie prawne, które pozwala poszkodowanemu na uzyskanie rekompensaty za krzywdy, które nie są bezpośrednio związane z uszczerbkiem majątkowym, ale które znacząco wpływają na jego życie i dobrostan.

Zadośćuczynienie w prawie

Zadośćuczynienie w prawie cywilnym jest szczegółowo uregulowane w artykule 445 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia poszkodowany może żądać od sprawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Przepisy te mają na celu ochronę interesów poszkodowanego i zapewnienie mu możliwości uzyskania rekompensaty za niematerialne skutki doznanej krzywdy. W prawie karnym natomiast, zadośćuczynienie może być przyznane w ramach środka karnego, co wynika z artykułu 46 Kodeksu karnego. Oznacza to, że poszkodowany ma prawo dochodzić swoich roszczeń zarówno na drodze cywilnej, jak i karnej, w zależności od okoliczności zdarzenia i rodzaju naruszenia jego praw.

Zadośćuczynienie a odszkodowanie — jakie są różnice?

Zadośćuczynienie i odszkodowanie to dwa różne pojęcia prawne, choć często mylone. Odszkodowanie ma na celu naprawienie szkód materialnych, takich jak straty finansowe, zniszczenie mienia czy koszty leczenia. Zadośćuczynienie natomiast dotyczy rekompensaty za niematerialne krzywdy, takie jak ból, cierpienie, stres czy naruszenie dóbr osobistych. W praktyce oznacza to, że poszkodowany może ubiegać się o oba rodzaje rekompensaty jednocześnie, jeśli doznał zarówno szkód materialnych, jak i niematerialnych.

 

Warto podkreślić, że odszkodowanie obejmuje wyłącznie konkretne, wymierne straty finansowe, podczas gdy zadośćuczynienie dotyczy bardziej subiektywnych odczuć i dolegliwości, które trudno jest przeliczyć na konkretne sumy pieniężne.

Potrzebujesz wsparcia we własnej sprawie?

Umów się na spotkanie

Pozostaw swój numer telefonu. Oddzwonimy w celu ustalenia dogodnego terminu

Kiedy należy ubiegać się o zadośćuczynienie?

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę przysługuje w sytuacjach, gdy doszło do naruszenia dóbr osobistych, uszczerbku na zdrowiu psychicznym lub fizycznym, bądź innych krzywd niematerialnych.

 

Przykłady sytuacji, w których można ubiegać się o zadośćuczynienie, obejmują:

 

  • Zadośćuczynienie za krzywdę spowodowaną wypadkiem komunikacyjnym.
  • Zadośćuczynienie za krzywdę w związku ze śmiercią osoby bliskiej.
  • Zadośćuczynienie za stres związany z mobbingiem w miejscu pracy.
  • Zadośćuczynienie za szkody psychiczne wynikające z naruszenia dóbr osobistych, takich jak godność, prywatność czy dobre imię.
  • Zadośćuczynienie za rozstrój zdrowia psychicznego spowodowany działaniami osoby trzeciej.

Kto wypłaca zadośćuczynienie?

Zadośćuczynienie może być wypłacane bezpośrednio przez sprawcę krzywdy, co jest często spotykane w przypadkach naruszenia dóbr osobistych lub wyrządzenia szkód w wyniku działania przestępczego. W sytuacjach, gdzie sprawca jest znany i odpowiedzialny za szkodę, sąd może nakazać mu wypłatę odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia.

 

W przypadku krzywd doznanych na skutek wypadków komunikacyjnych najczęściej wypłacane jest zadośćuczynienie od zakładu ubezpieczeń. Jeżeli bowiem zdarzenie spowodowane zostało przez kierującego pojazdem, który ubezpieczony jest od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, roszczenie o naprawienie szkody skierować można bezpośrednio do ubezpieczyciela.

 

Istnieje również możliwość ubiegania się o zadośćuczynienie od pracodawcy, w przypadkach mobbingu, dyskryminacji czy innych naruszeń praw pracowniczych. Zadośćuczynienie od pracodawcy może być przyznane na podstawie przepisów Kodeksu pracy oraz Kodeksu cywilnego.

Jak oszacować wysokość zadośćuczynienia?

Oszacowanie wysokości zadośćuczynienia jest procesem złożonym, który wymaga uwzględnienia wielu czynników, takich jak stopień doznanej krzywdy, jej długotrwałość oraz wpływ na życie poszkodowanego. Wysokość zadośćuczynienia nie jest ściśle określona w przepisach prawa. To daje sądom pewną swobodę w ocenie poszczególnych przypadków.

 

W praktyce przy określaniu wysokości zadośćuczynienia bierze się pod uwagę:

 

  • Rodzaj i intensywność doznanego cierpienia.
  • Długotrwałość skutków krzywdy.
  • Skutki krzywdy w codziennym życiu poszkodowanego.
  • Wiek poszkodowanego i jego sytuację życiową.

Eksperci prawni oraz sądy często korzystają z opinii biegłych, którzy pomagają w ocenie skutków krzywdy i rekomendacji odpowiedniej wysokości zadośćuczynienia.

Jak przebiega proces o zadośćuczynienie?

Proces dochodzenia zadośćuczynienia zazwyczaj rozpoczyna się od złożenia pozwu do sądu cywilnego. Pozew o zadośćuczynienie powinien zawierać szczegółowy opis doznanej krzywdy, jej skutków oraz żądaną kwotę zadośćuczynienia.

 

Przebieg procesu obejmuje:

 

1. Złożenie pozwu

Pierwszym krokiem jest sporządzenie i wniesienie do sądu pozwu o zadośćuczynienie. Pozew powinien być dobrze uzasadniony i poparty dowodami.

 

2. Postępowanie dowodowe

W toku procesu sąd przeprowadza postępowanie dowodowe, które może obejmować przesłuchanie świadków, przedstawienie dokumentacji medycznej oraz opinie biegłych.

 

3. Wyrok sądu

Na podstawie zgromadzonych dowodów sąd wydaje wyrok, w którym określa, czy poszkodowany ma prawo do zadośćuczynienia oraz w jakiej wysokości.

 

4. Egzekucja wyroku

W przypadku, gdy sprawca nie wypłaci dobrowolnie zasądzonego zadośćuczynienia, poszkodowany może wszcząć postępowanie egzekucyjne.

 

Nieco odmienny przebieg ma dochodzenie zadośćuczynienia od zakładu ubezpieczeń. Tu pierwszym etapem jest zgłoszenie roszczenia, które, o ile zakład ubezpieczeń uzna swoją odpowiedzialność, może prowadzić do przyznania świadczenia. Postępowanie sądowe konieczne jest jedynie wówczas, gdy przyznane polubownie zadośćuczynienie okaże się zbyt niskie.

Ile trwa sprawa o zadośćuczynienie?

Czas trwania sprawy o zadośćuczynienie zależy od wielu czynników, takich jak stopień skomplikowania sprawy, liczba i dostępność dowodów oraz obciążenie sądu. Zazwyczaj proces sądowy trwa od kilku miesięcy do kilku lat.

 

Szybsze rozpatrzenie sprawy może nastąpić w przypadku, gdy obie strony są zgodne co do okoliczności zdarzenia i wysokości zadośćuczynienia. W przeciwnym razie, proces może się przedłużyć z powodu konieczności przeprowadzenia szczegółowego postępowania dowodowego i przesłuchania licznych świadków. Proces może przyspieszyć również pomoc doświadczonego prawnika — sprawdź adwokat odszkodowania.

Podsumowanie

Zadośćuczynienie jest ważnym narzędziem prawnym, które umożliwia rekompensatę za niematerialne krzywdy doznane przez poszkodowanego. Dzięki zadośćuczynieniu osoby, które doświadczyły cierpienia, stresu czy naruszenia dóbr osobistych, mają możliwość dochodzenia swoich praw i uzyskania odpowiedniego wynagrodzenia za doznane krzywdy.

Autor wpisu:

Picture of Mariusz Krzyżanowski<br><font color="#C39E3A"; size=4> adwokat</font><br><br>
Mariusz Krzyżanowski
adwokat

Powyższa publikacja została starannie opracowana, jednakże niektóre informacje zostały przedstawione w formie skróconej. W związku z tym artykuł ma jedynie charakter poglądowy, a zawarte w nim informacje nie powinny zastępować pełnej analizy konkretnego zagadnienia. Kancelaria Adwokacka Mariusz Krzyżanowski nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne straty wynikłe z działań podjętych lub zaniechanych na podstawie tej publikacji. Jeżeli mają Państwo zainteresowanie omówieniem poruszonych kwestii, serdecznie zachęcamy do kontaktu i rozpoczęcia współpracy. W przypadku potrzeby omówienia lub analizy indywidualnej sprawy, zapraszamy do kontaktu i nawiązania współpracy.

Formularz zamówienia kontaktu

Zeskanuj kod QR telefonem, aby pobrać wizytówkę

Call Now Button