Odszkodowanie za odwołany lub opóźniony lot: kiedy przysługuje?

27/12/2024

Czas czytania: 9 minut

27/12/2024

Czas czytania: 9 minut

Prawo unijne przewiduje odszkodowanie za odwołany lot lub znaczne opóźnienie samolotu, ale nie każdy pasażer wie, kiedy dokładnie można się o nie ubiegać. W poniższym artykule wyjaśniamy najważniejsze kwestie związane z odwołanymi i opóźnionymi lotami, w tym odpowiednie przepisy (Rozporządzenie WE 261/2004¹) oraz praktyczne wskazówki dla podróżnych, z których mogą dowiedzieć się, jakie prawa im przysługują i co zrobić, aby otrzymać należne świadczenie.

Odwołany lot — co należy zrobić?

Jeśli lot został odwołany, pasażer powinien podjąć następujące kroki:

Skontaktować się z obsługą lotniska lub linią lotniczą – udać się do stanowiska przewoźnika i dowiedzieć, jakie są proponowane rozwiązania. Zazwyczaj do wyboru jest przebukowanie biletu na inny lot (rerouting) albo zwrot pełnego kosztu biletu.
Domagać się należnej opieki – przy odwołaniu (podobnie jak przy długim opóźnieniu) przewoźnik powinien zapewnić pasażerom bezpłatnie posiłki i napoje w rozsądnej ilości, dwie darmowe rozmowy telefoniczne lub e-maile, a jeśli oczekiwanie na lot alternatywny przeciąga się na następny dzień – nocleg w hotelu i transport do hotelu.
Zabezpieczyć dowody i informacje – zachować kartę pokładową i potwierdzenie rezerwacji oraz poprosić personel o pisemne potwierdzenie, że lot jest odwołany oraz o podanie oficjalnej przyczyny odwołania (np. problemy techniczne, zła pogoda). Takie zaświadczenie będzie przydatne później przy dochodzeniu roszczeń.
Zebrać rachunki za dodatkowe wydatki – jeśli linia nie zapewniła należnej opieki i pasażer był zmuszony ponieść pewne koszty (np. kupno posiłku czy noclegu na własną rękę), powinien zachować wszystkie paragony, ponieważ będzie miał prawo domagać się zwrotu takich wydatków od przewoźnika.
Sprawdzić swoje ubezpieczenie – jeśli wykupił dodatkowe ubezpieczenie od odwołania lotu, powinien skontaktować się z ubezpieczycielem i zgłosić szkodę. Dobre ubezpieczenie turystyczne może pokryć wydatki, których linia lotnicza nie refunduje (np. utracony nocleg czy inne niewykorzystane usługi na miejscu).

Kolejnym etapem jest złożenie reklamacji do linii lotniczej i ubieganie się o odszkodowanie. Zgłoszenie warto złożyć jak najszybciej wraz z dołączonymi kopiami zebranych dokumentów. Za odwołany lot odszkodowanie przysługuje pasażerom tylko w określonych sytuacjach, ale warto dochodzić swoich praw.

Jakie przepisy regulują kwestię odwołanego lotu?

Kwestie związane z odwołaniem lotu są uregulowane przede wszystkim w prawie Unii Europejskiej. Kluczowym aktem jest Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r., które ustanawia wspólne zasady odszkodowań i pomocy dla pasażerów linii lotniczych w sytuacji odmowy przyjęcia na pokład oraz odwołania lub długiego opóźnienia lotów. Zanim omówimy szczegóły, wyjaśnijmy co to jest odszkodowanie w tym kontekście. Jest to zryczałtowana rekompensata pieniężna za powstałą niedogodność – określona kwota, jaką linia lotnicza musi wypłacić poszkodowanemu pasażerowi.

Rozporządzenie WE 261/2004 ma zastosowanie do wszystkich lotów rozpoczynających się na lotnisku w kraju UE (oraz w Szwajcarii, Norwegii czy Islandii), a także do lotów linii zarejestrowanych w UE startujących z portu poza UE do kraju UE. Dokument ten precyzuje m.in., kiedy pasażer ma prawo do opieki, zwrotu kosztów biletu lub zmiany planu podróży, a także kiedy należne jest odszkodowanie za odwołany lot. Co istotne, przepisy te dotyczą nie tylko samych odwołań, ale także długich opóźnień rejsów – orzecznictwo sądowe UE (np. wyrok w sprawie Sturgeon z 2009 r.) zrównało prawa pasażerów w przypadku opóźnień powyżej 3 godzin z uprawnieniami przysługującymi przy odwołaniu lotu.

Kiedy mówimy o odwołaniu lotu?

Odwołanie lotu ma miejsce wówczas, gdy pierwotnie zaplanowany lot nie odbywa się, a pasażer nie zostaje przetransportowany do miejsca docelowego wskazanego na bilecie. Przewoźnik powinien poinformować pasażerów o odwołaniu lotu z odpowiednim wyprzedzeniem. W przypadku powiadomienia o odwołaniu lotu na mniej niż 14 dni przed planowaną datą wylotu, pasażerowie co do zasady mogą ubiegać się o odszkodowanie za odwołany lot, chyba że:

zostali poinformowani o odwołaniu w terminie od dwóch tygodni do siedmiu dni przed planowanym odlotem i zaproponowano im alternatywny plan podróży, który przewiduje wylot najpóźniej dwie godziny przed pierwotnym terminem oraz dotarcie do miejsca docelowego maksymalnie cztery godziny po planowanym czasie przylotu,
otrzymali informację o odwołaniu na mniej niż siedem dni przed planowanym odlotem, ale zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą wylot najwyżej godzinę przed pierwotnym terminem i dotarcie do celu maksymalnie dwie godziny po planowanym przylocie.

Potrzebujesz wsparcia we własnej sprawie?

Umów się na spotkanie

Pozostaw swój numer telefonu. Oddzwonimy w celu ustalenia dogodnego terminu

Prawa pasażera w przypadku odwołanego lotu

W sytuacji odwołania lotu linia lotnicza ma wobec pasażerów szereg obowiązków wynikających z przepisów. Do najważniejszych praw pasażera należą:

Prawo do wyboru: zwrot kosztów lub lot zastępczy – pasażer ma prawo zdecydować, czy woli otrzymać pełny zwrot ceny biletu za odwołany rejs, czy też zmianę połączenia (lot w najbliższym możliwym terminie albo później, w innym dogodnym dla Ciebie terminie). Wybór należy do pasażera; przewoźnik nie może narzucić tylko jednej opcji.
Prawo do opieki – oczekując na lot zastępczy pasażer ma prawo do darmowych posiłków i napojów, dwóch rozmów telefonicznych lub wiadomości e-mail, a jeśli nowy lot zaplanowano na następny dzień – również do bezpłatnego noclegu w hotelu oraz transportu pomiędzy lotniskiem a hotelem. Linia lotnicza musi zapewnić te udogodnienia niezwłocznie, gdy tylko pojawi się konieczność dłuższego oczekiwania na dalszą podróż.
Prawo do odszkodowania – za odwołany lot odszkodowanie pieniężne przysługuje pasażerom, jeśli linia nie poinformowała o odwołaniu z odpowiednim wyprzedzeniem (mniej niż 14 dni przed wylotem) oraz odwołanie nie wynikało z nadzwyczajnych okoliczności. W praktyce większość sytuacji nie zwalnia przewoźnika z odpowiedzialności – typowe problemy techniczne czy operacyjne nie są uznawane za okoliczności nadzwyczajne, więc linia nadal musi wypłacić należne świadczenie.

Warto pamiętać, że oprócz powyższych praw istnieje również dodatkowe zabezpieczenie finansowe. Na przykład, warto wykupić polisę chroniącą podróżnego przed skutkami odwołania – zapewni to wypłatę świadczeń niezależnie od linii lotniczej. Na przykład, jeśli pasażer posiada ubezpieczenie od odwołania lotu, może uzyskać dodatkowe świadczenia niezależne od przewoźnika. Przykładowo, ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie za szkody, których nie pokrywa linia lotnicza (np. zwrot kosztów niewykorzystanej rezerwacji hotelowej czy rekompensatę za stracony dzień urlopu). Takie ubezpieczenie stanowi zabezpieczenie na wypadek, gdy linia lotnicza nie będzie musiała wypłacić odszkodowania (np. z powodu wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności wyłączających jej odpowiedzialność).

Co w przypadku opóźnionego lotu?

Podobne uprawnienia przysługują pasażerom również w sytuacji długiego opóźnienia rejsu. Unijne przepisy – zgodnie z interpretacją Trybunału Sprawiedliwości UE – zrównują ponad 3-godzinne opóźnienie z odwołaniem lotu pod względem prawa do odszkodowania.

Czy zatem za wielogodzinne opóźnienie również należy się wypłata pieniężna? Innymi słowy: czy pasażerom za opóźniony samolot odszkodowanie przysługuje tak samo jak za odwołany lot? W praktyce tak – o ile opóźnienie przekracza 3 godziny. Liczy się przy tym opóźnienie w momencie przylotu do celu podróży (nie odlotu). Jeżeli opóźnienie w przylocie nie przekroczy 3 godzin, odszkodowanie nie przysługuje. Innymi słowy, jeśli samolot spóźni się np. o 2 godziny 50 minut, odszkodowanie nie będzie należne. Natomiast jeśli opóźnienie przekroczy 3 godziny – przykładowo wyniesie 4 godziny – pasażer może domagać się pełnej kwoty odszkodowania (zgodnie z dystansem lotu: 250, 400 lub 600 euro).

Trzeba pamiętać, że za opóźnienie samolotu odszkodowanie nie zostanie wypłacone, jeśli opóźnienie spowodowały nadzwyczajne okoliczności (np. nagłe załamanie pogody, strajk kontrolerów ruchu lotniczego).

Należy mieć również na uwadze, że przy długim opóźnieniu pasażer ma prawo do opieki i ewentualnego zwrotu kosztu biletu podobnie jak przy odwołaniu. Po przekroczeniu określonych progów czasu oczekiwania (2, 3 lub 4 godziny – w zależności od dystansu), przewoźnik musi zapewnić pasażerom bezpłatne posiłki, napoje, środki komunikacji, a w razie potrzeby nocleg. Gdy opóźnienie osiągnie 5 godzin, dodatkowo przysługuje prawo rezygnacji z podróży i żądania zwrotu ceny biletu (oraz lotu powrotnego do punktu wyjścia, jeśli opóźniony rejs był częścią podróży z przesiadkami).

Odszkodowanie za opóźniony o 2 godziny lot: czy przysługuje?

Dwugodzinne opóźnienie lotu potrafi pokrzyżować plany podróżnych – można spóźnić się na ważne spotkanie albo stracić pół dnia urlopu, czekając na lotnisku. Czy jednak w takiej sytuacji pasażer może liczyć na jakąś rekompensatę od linii lotniczej? Innymi słowy: czy odszkodowanie za opóźniony lot 2 godziny jest w ogóle przewidziane przepisami?

Niestety, za tak krótkie opóźnienie przewoźnik nie wypłaci pasażerom pieniędzy. Zgodnie z Rozporządzeniem 261/2004 minimalny próg opóźnienia uprawniający do odszkodowania wynosi 3 godziny. Oznacza to, że opóźnienie samolotu odszkodowanie uzasadnia dopiero przekroczenie tego progu (czyli 3 godzin opóźnienia w przylocie). Dwugodzinna zwłoka nie uprawnia więc do żadnej kompensaty finansowej.

Mimo braku prawa do odszkodowania, 2-godzinne opóźnienie wciąż uruchamia pewne uprawnienia pasażera. Jeśli jest to lot na dystansie do 1500 km, przewoźnik powinien zapewnić podstawową opiekę już po 2 godzinach oczekiwania (co najmniej napój i drobną przekąskę). Przy dłuższych trasach analogiczne świadczenia należą się pasażerom dopiero po 3 lub 4 godzinach opóźnienia. Warto też sprawdzić ogólne warunki swojego ubezpieczenia podróżnego – wiele polis oferuje pewne świadczenia za opóźnienie lotu przekraczające określony czas (np. zwrot kosztów posiłku lub ryczałtową wypłatę pewnej kwoty za każdą rozpoczętą dobę opóźnienia).

Podsumowując: 2-godzinne opóźnienie nie daje podstaw do ubiegania się o odszkodowanie. Pasażer może skorzystać jedynie z ograniczonej pomocy na lotnisku (jak napoje czy posiłek), ale nie otrzyma od linii lotniczej rekompensaty finansowej.

Masz sprawę, którą chcesz omówić?

Porozmawiajmy o Twojej sytuacji

Zgłoś chęć rozmowy. Zamów konsultację telefoniczną

Ile czasu zajmuje uzyskanie odszkodowania za odwołany lub opóźniony lot?

Uzyskanie odszkodowania może zająć od kilku tygodni do nawet ponad roku. Wszystko zależy od tego, jak szybko przewoźnik uzna roszczenie i wypłaci należną kwotę. Linie lotnicze mają obowiązek rozpatrzenia reklamacji w ciągu 30 dni od jej otrzymania. Gdy jednak przewoźnik unika odpowiedzialności lub odmawia zapłaty, konieczne może być podjęcie dalszych kroków – skarga do Rzecznika Praw Pasażerów albo pozew sądowy. Takie postępowanie wydłuża sprawę o kolejne miesiące, a w skrajnych przypadkach łączny czas oczekiwania na pieniądze może przekroczyć 12 miesięcy. Każda sprawa jest inna, a procedury mogą się przeciągać, zwłaszcza gdy linia nie współpracuje. Po złożeniu reklamacji zazwyczaj trzeba odczekać kilka tygodni na odpowiedź przewoźnika.

Kolejna istotna kwestia to termin zgłoszenia roszczenia. Ile czasu na odszkodowanie za opóźniony lot od dnia zdarzenia przysługuje pasażerowi? Roszczenie przedawnia się zasadniczo po upływie 1 roku od daty planowanego lotu. Innymi słowy, pasażer ma maksymalnie 12 miesięcy na wszczęcie procedury reklamacyjnej lub sądowej. Często pojawia się również pytanie odszkodowanie za opóźniony lot ile czasu na reklamację ma pasażer. W praktyce warto zgłosić reklamację jak najszybciej po zakłóconym locie – im wcześniej pasażer zajmie się sprawą, tym mniejsze ryzyko, że dojdzie do przedawnienia roszczenia.

Linie lotnicze nie zawsze chętnie wypłacają należne świadczenia. Zdarza się, że przewoźnik ignoruje reklamację albo bezzasadnie odmawia zapłaty. W takiej sytuacji warto skorzystać z pomocy profesjonalistów – doświadczony odszkodowanie prawnik może w Twoim imieniu skutecznie dochodzić roszczenia i w razie potrzeby skierować sprawę na drogę sądową. Fachowa pomoc znacząco zwiększa szansę na szybkie uzyskanie należnych pieniędzy.

Jak wysokie odszkodowanie za odwołany lot przysługuje?

Wysokość odszkodowania za odwołany lub znacznie opóźniony lot jest zryczałtowana i ściśle określona przepisami – zależy wyłącznie od dystansu lotu. Obowiązują następujące stawki odszkodowań dla jednego pasażera:

do 1500 km – 250 euro,
od 1500 km do 3500 km – 400 euro,
powyżej 3500 km – 600 euro.

Kwoty te dotyczą zarówno odwołań lotów, jak i opóźnień powyżej 3 godzin. Co ważne, wysokość odszkodowania nie zależy od ceny biletu ani od tego, o ile godzin został opóźniony lot (powyżej wymaganego progu) – istotne jest jedynie przekroczenie ustalonego limitu czasu i odpowiednia odległość rejsu. Dla pasażera oznacza to, że nawet niedrogi lot może skutkować znaczną wypłatą.

Należy mieć na uwadze, że w pewnych sytuacjach przewoźnik może obniżyć kwotę odszkodowania o 50%. Dzieje się tak, jeśli zaproponuje pasażerowi lot alternatywny, który różni się czasem przylotu od pierwotnego planu nieznacznie (tj. nie więcej niż o 2, 3 lub 4 godziny w zależności od dystansu).

Przy odwołanym locie odszkodowanie należy się niezależnie od zwrotu kosztów biletu – jest to oddzielna rekompensata za utracony czas i niedogodności. Wiele linii lotniczych proponuje podróżnym vouchery lub punkty w programie lojalnościowym zamiast gotówki, ale pasażer ma prawo zażądać wypłaty pieniędzy.

Jak widać, odszkodowania za zakłócone loty mogą być dość wysokie – sięgają nawet około 2800 zł (600 euro) za osobę. Nic dziwnego, że przewoźnicy czasem nie kwapią się do wypłaty takich kwot i szukają sposobów, by uniknąć odpowiedzialności. Dlatego tak ważne jest, by pasażerowie znali swoje prawa i potrafili o nie walczyć – w razie potrzeby ze wsparciem profesjonalnego prawnika.

^{1. Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz. U. UE. L. z 2004 r. Nr 46, str. 1 z późn. zm.) ↩}

Autor wpisu:

Picture of Mariusz Krzyżanowski<br><font color="#C39E3A"; size=4> adwokat</font><br><br>

Mariusz Krzyżanowski
adwokat

Niniejsza publikacja została opracowana z najwyższą starannością, jednak niektóre informacje przedstawiono w sposób skrócony. W związku z tym artykuł ma wyłącznie charakter poglądowy, a zawarte w nim treści nie mogą zastępować pełnej i szczegółowej analizy danego zagadnienia. Kancelaria Adwokacka Mariusz Krzyżanowski nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty wynikające z działań podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. W celu omówienia indywidualnej sprawy zapraszamy do kontaktu i podjęcia współpracy.