Spadkobierca ma prawo przyjąć spadek w formie prostej bądź z dobrodziejstwem inwentarza. Może również całkowicie go odrzucić – w takim przypadku nie nabywa składników majątku, ale też w żaden sposób nie odpowiada za długi spadkodawcy. Przyjęcie spadku wiąże się natomiast z przejęciem odpowiedzialności za zobowiązania. Czym charakteryzuje się spadek z dobrodziejstwem inwentarza i czy warto go przyjmować?
Dobrodziejstwo inwentarza - co to jest?
Spadek z dobrodziejstwem inwentarza to pojęcie, które często jest spotykane w języku potocznym, ale warto doprecyzować, w jaki sposób przepisy określają dobrodziejstwo inwentarza. Co to takiego? Ustawodawca nie podaje definicji wprost, jednak na mocy wykładni można stwierdzić, że są to aktywa oraz długi pozostawione przez zmarłego. Dziedziczymy więc nie tylko składniki majątku, ale również zobowiązania, na przykład w postaci niespłaconych pożyczek. W tym miejscu warto też wyjaśnić, co to jest spadek. Zgodnie z definicją, jest to ogół praw i obowiązków zmarłego, które w drodze dziedziczenia przechodzą na spadkobiercę. Kodeks cywilny wyróżnia dziedziczenie ustawowe i testamentowe. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza sprowadza się do tego, że spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi wyłącznie do wysokości aktywów. W praktyce oznacza to, że nie będzie musiał oddawać wierzycielom więcej, niż otrzymał z tytułu spadku.
Spadek z dobrodziejstwem inwentarza w polskim prawie
Kodeks Cywilny przewiduje, że osoba powołana do dziedziczenia ma prawo:
- odrzucić spadek – w takiej sytuacji nie nabywa składników majątku pozostawionych przez spadkodawcę, ale też nie ponosi odpowiedzialności za długi,
- przyjąć spadek w formie prostej – ponosząc pełną odpowiedzialność za długi spadkowe,
- przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza – ponosząc odpowiedzialność do wysokości ustalonej w wykazie inwentarza.
Spadkobierca, który chce przyjąć lub odrzucić spadek, nie musi tego robić osobiście – może skorzystać z usług adwokata, któremu udzielone zostanie stosowne pełnomocnictwo. Ponadto, jeśli spadkobierca w ciągu 6 miesięcy nie złoży oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku, przyjmuje go z mocy prawa z dobrodziejstwem inwentarza. Bardzo istotnym elementem w procesie nabycia spadku jest sporządzenie spisu inwentarza i wykazu inwentarza. Są to dokumenty, które w sposób precyzyjny określają skład i wartość masy spadkowej. Różnica polega na tym, że spis inwentarza sporządzony jest przez komornika i ma walor urzędowy, natomiast wykaz inwentarza może przygotować spadkobierca. Nie zawsze konieczne jest korzystanie z pomocy rzeczoznawcy, jednak należy pamiętać, że istotne jest rzetelne określenie składników majątku wchodzących w skład spadku.
Czy warto przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza?
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza wydaje się korzystnym rozwiązaniem dla spadkobierców w kontekście dalszej odpowiedzialności za długi. Jeżeli dla przykładu spadkodawca pozostawił swoim spadkobiercom majątek o łącznej wartości 2 000 000 zł oraz zobowiązanie w postaci kredytu na kwotę 3 000 000 zł, wówczas odpowiedzialność spadkobierców wobec kredytodawcy ogranicza się do kwoty 2 000 000 zł. Gdyby natomiast przyjęli spadek wprost, musieliby spłacić dług w wysokości 3 000 000 zł pomimo, że jego wysokość przekraczałaby wartość odziedziczonego spadku.
Wiedząc, co oznacza przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oraz jakie są minusy takiego rozwiązania, można podjąć świadomą decyzję.
